Geboren op 19 mei 1921 te Enkhuizen
Overleden op 4 mei 2009 te Enkhuizen.

Annie Broeksma, een koerierster.

Bij het vervoeren van die films of andere geschreven berichten speelde koeriersters een rol. Meisjes en vrouwen liepen veel minder risico's dan mannen. Zij waren niet dienstplichtig en kwamen ook niet in aanmerking voor de Arbeitseinsatz. Alleen bij grootscheepse controles waarbij gefouilleerd kon worden, werd het ook voor hen gevaarlijk. Toch zijn er ook onder de koeriersters veel slachtoffers gevallen.
Een belangrijke koerierster in Enkhuizen werd Annie Broeksma. Zij was inmiddels kraamverpleegster geworden en moest soms bij nacht en ontij onderweg. Omdat ze daarvoor een vergunning had, was haar bewegingsvrijheid veel groter dan die van de gewone burger.

In een interview door Conny Vertegaal voor de Enkhuizer Courant van 3 mei 2003 vertelt Annie Broeksma zelf hoe dit zo is gekomen en wat zij heeft beleefd:
Annie Broeksma draagt een klein lintje op haar jas. Het is het verzetskruis dat ze kreeg voor haar werk als koerierster van Piet Smit.
Broeksma is nu 81, ze woont met haar zus Ike in een appartement in Herfstzon. En elk jaar weer, in deze tijd, dwalen haar gedachten af naar de jongeman uit Ede, die twee maanden voor het eind van de oorlog gefusilleerd werd.
Annie Broeksma is een van de laatst levende Enkhuizers die nog wat kan vertellen over het verzet. „Bijna iedereen is overleden. Ik ben jarenlang met Flip Fluitman en Sam Keesman en Adriaan Groot naar de dodenherdenkingen gegaan. Sam is pas overleden, Adriaan Groot is al langer dood. En ik kan het nu ook niet meer."

Makkelijk schakelt de bejaarde Enkhuizerse met haar gedachten zestig jaar terug in de tijd. In 1943 was ze als 21-jarige in dienst bij de familie Zwaan op de Heiligeweg. Daar ontmoette ze Piet Smit, die het gezin als onderduiker had opgenomen. Smit kwam uit Ede en wilde door onder te duiken aan de Arbeidseinsatz ontkomen. In Enkhuizen raakte hij betrokken in het verzet, dat kort na zijn komst een zware klap had opgelopen. Vrijwel de hele verzetsgroep (met onder anderen Dirk Wieringa en Tom Kranenburg) was in oktober '43 opgepakt. De overblijvers probeerden zich onder leiding van de onderwijzer Flip Fluitman en huisarts Reitsma te reorganiseren.

Eerste klusje

In die groep kreeg Piet Smit een belangrijke rol. En toen hij een keer ziek werd, schakelde hij Annie in om een boodschap over te brengen naar Schagen. „Dat was mijn eerste klusje voor Piet", vertelt Annie Broeksma. Van het een kwam het ander. Annie werd Piets vaste koerierster. Voor dit werk werden vrijwel altijd vrouwen ingeschakeld. Zij liepen minder risico.
Niettemin was het koerierswerk niet zonder gevaar. „Maar ik ben nooit gecontroleerd", zegt Annie. „Hoe vaak ben ik niet ongestoord langs groepen soldaten gefietst. Iedere keer ging het goed. En als het kon nam ik de trein. Ik zorgde dat ik er als een van de eerste in zat en schoof de brief die ik bij iemand moest bezorgen onder de zitting."

Spionage

Piet Smit was een goede organisator en zijn talent begon op te vallen. Al snel kreeg hij een rol in het landelijke verzet. „Piet deed aan spionage", zegt Annie. „Ik was nooit bezig met het vervoeren van voedselbonnen of wapens, maar het ging iedere keer om belangrijke gegevens. Ik wist heel weinig want Piet vertelde niet wat hij allemaal deed. Ik kende vaak niet eens de namen van de mensen bij wie ik een boodschap moest afleveren. Want wat je niet wist, kon je niet vertellen. Hij raakte op een gegeven moment bij de inlichtingendienst van het landelijke verzet. Die zaten in Amsterdam. Elke keer moest ik boodschappen brengen naar die groep, maar telkens zaten ze op een ander adres."

„In die tijd werkte ik al niet meer bij de familie Zwaan. Ik volgde een opleiding voor kraamverzorgster. Zeker twee dagen in de week was ik op reis voor Piet. En op het eind van de oorlog ging ik bijna alle dagen naar Zwaag. Daar woonde meneer Poorta, de leider van de knokploeg. Ik moest altijd vragen of hij nog wat bijzonders had en dan gaf ik het door aan de mensen in Enkhuizen. Mijn ouders wisten niet wat ik deed. Maar ze moeten het wel vreemd gevonden hebben dat ik zoveel weg was. Ik heb wat afgefietst in die tijd. Maar ik had een heel goede fiets. Via het verzet had ik ook echte fietsbanden gekregen. Die werden steeds schaarser."

Bonzend hart

„Ik moest een keer naar Den Oever, dat was een hele tocht. Ik moest op iemand wachten die uit Friesland zou komen. Maar er kwam niemand. Om vier uur ben ik maar teruggegaan. In Onderdijk kwamen mensen me tegemoet om me te waarschuwen. Er waren Duitsers die in Wervershoof de fietsen in beslag namen. Het was de enige weg naar Enkhuizen. Ga maar over de andere kant van de dijk, kreeg ik toen als advies. Ik moest mijn fiets maar op mijn rug nemen en door het gras en over de keien lopen. Aan de andere kant van de dijk liep een j ongen die ik wel kende, het was ook een Enkhuizer. Op een gegeven moment riep hij dat ik moest gaan liggen. Toen stonden de Duitsers op de dijk op de uitkijk. Toen heb ik wel even met bonzend hart in dat gras gelegen. Ik ben gelukkig veilig thuisgekomen. Later hoorde ik van Piet dat de man uit Friesland op de Afsluitdijk was opgepakt."

Dolle dinsdag

Dolle dinsdag, de dag in de herfst van '44 waarop iedereen dacht dat de oorlog heel snel voorbij zou zijn, is de laatste dag dat Annie Broeksma Piet Smit heeft gezien. Smit verhuisde met zijn verzetsvrienden naar Hengelo, waar ze met een radiozender boodschappen naar Engeland probeerden te sturen. Hier ging het mis. De zender werd in november 1944 ontdekt en Piet Smit werd gevangen genomen. Op 8 maart werd hij gefusilleerd met 116 anderen bij de Woeste Hoeve op de Veluwe. Piet was nog geen 24 jaar. Hij werd het slachtoffer van de grote wraakactie van de Duitsers voor een aanslag op Rauter, de hoogste politiefunctionaris van de bezetter.

Dat Piet Smit was omgekomen bij het drama bij de Woeste Hoeve wist men toen in Enkhuizen nog niet. En ook Piets familie in Ede wist van niets. „Maar Piets verloofde was ongerust", vertelt Annie Broeksma. „Zij heette ook Annie. Annie Boekestein. Ze is helemaal met de fiets naar Enkhuizen gekomen om aan mij te vragen of ik wat van Piet had gehoord. Maar wij wisten niets. En wij waren zelf in rouw, want Jan, mijn jongere broer was kort daarvoor omgekomen bij een aanval op de Drommedaris. Hij was pas 19. Ze probeerden schepen in de haven te bombarderen, maar er vielen bommen op het land. Dat kostte toen wel een stuk of twintig mensen het leven. Er ligt een heel rijtje van die slachtoffers op de begraafplaats."

„Nog weer wat later hoorde ik dat Piet was gefusilleerd. Dat bericht kwam natuurlijk hard aan. Het was zo'n goeie jongen. Sympathiek en kalm. Hij ging stil zijn gangetje. Echt een reuze vent. Ik ben mijn belofte aan Piets verloofde nagekomen en ben naar Ede gefietst. Met lood in mijn schoenen. De familie van Piet wist nog van niets. Het was zo triest om dat bericht te moeten vertellen."

„Piet is later herbegraven in Ede. Daar ben ik nog geweest. En ik ben ook een keer naar de Woeste Hoeve gegaan, toen ik daar in de buurt op vakantie was. Daar staat zijn naam op een herdenkingssteen. Een envelop met microfoto's die Piet mij op het laatst nog heeft gegeven heb ik achter het plafond verstopt. Hij had gezegd 'Dat moeten ze niet bij je vinden'. Toen we gingen verhuizen dacht ik er weer aan, maar dat was tien jaar na de oorlog. Ik heb die envelop toen aan het Verzetsmuseum gegeven. Daar hebben ze het nog steeds."

Baby's

Na de oorlog kon Annie snel aan de slag als kraamverzorgster. „Het was een drukke tijd, want er werden enorm veel baby's geboren. Ik heb dat negen jaar gedaan. Daarna ben ik altijd verpleegster geweest in het ziekenhuis hier in Enkhuizen. Ik heb een verzetskruis gekregen omdat iemand het voor me aanvroeg. Voor mij hoefde het niet zo nodig. Maar deze tijd draag ik het. En begin mei gaat het altijd wel weer een beetje malen in het hoofd. Ik denk aan mijn broer Jan en aan Piet. Waarom moesten die mensen zo j ong sterven? Dat is toch eeuwig zonde. Nu ik niet meer naar die herdenking kan, kijk ik wel televisie. Maar jullie moeten er wel mee doorgaan met die herdenkingen. Ook als wij er allemaal niet meer zijn."

In een interview met Piet de Vries van Vereniging Oud Enkhuizen zei ze eens: 'Het was gevaarlijk, maar je stond er niet bij stil. Je deed het gewoon.’

In 2009 overleed zij. Op 4 mei. Alsof het zo moest zijn..