Welkom alle aanwezigen, dank aan allen die deze bijeenkomst mogelijk hebben gemaakt.

Op deze namiddag staan wij stil bij 75 jaar Vrijheid. We herdenken de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, maar vieren vooral dat we sinds 75 jaar in vrede en veiligheid leven.
We staan hier bij het lichtobject Levenslicht. Ontworpen door kunstenaar Daan Roosegaarde voor 10 dagen bezinning over de Holocaust. De lichtstenen bewegen, ze leven min of meer. Ze laten ons herinneren aan de vermoorde Joden, Sinti en Roma die soms ook onze buren waren. We denken hier ook aan al die mensen die hun vrijheid gaven voor onze vrijheid. Omdat ze niet anders konden vanuit hun geloof of overtuiging.

Vrijheid

Anno 2020 leven we al 75 jaar in vrijheid. Een kostbaar goed om heel zuinig op te zijn.

Vandaag de dag mogen we zijn wie we willen zijn. We mogen wél of niet geloven, we mogen onze mening hebben en ook geven, we mogen lid worden van een politieke partij en onze kinderen naar de school van onze voorkeur sturen. Deze keuzevrijheid is een zegen. Dat weten we omdat het ook anders kan. Nog steeds…

Dit is het herdenkingsjaar waarin we de vrijheid vieren. Maar vandaag staan we stil bij oorlog. Bij onrecht. Bij machtsmisbruik. Bij ‘alle gevolgen van dien’.

Want hoe ís het als er mensen zijn die vinden dat jij dood moet omdat je joods bent. Omdat je bij Roma of Sinti hoort. Omdat je homo bent. Of communist. Of socialist. Hoe ís het als iemand anders voor jou bepaalt wat goed is en wat fout. Als iemand jouw leven neemt omdat je niet aan ‘de normen’ voldoet. Dat is een gruwelijk, beangstigend idee…

Anno 2020 leven we al 75 jaar in vrijheid. Een kostbaar goed om heel zuinig op te zijn. Vrede en vrijheid beginnen bij jezelf. Groter is het niet. Het begint bij jezelf. Bij mij. Bij jou. Bij échte aandacht voor elkaar en voor wat er om je heen gebeurt.

Want iedereen kreeg ogen om te zien, of ze nu blauw, groen grijs of bruin zijn. Wie het waagt de ander in de ogen te kijken, ziet de mens. Iedereen kreeg oren om te horen. Wie het waagt om écht te luisteren, kent de ander. En wie wil kennen, werkt aan vrede.

Opdat wij niet vergeten…

Veel van wat ik u nu vertel komt uit de ‘ Nooit meer Auschwitzlezing’ van 22 januari van Joachim Gauck, voormalig bondspresident van Duitsland.

Gauck begint zijn rede met: ‘ Toen ik jong was en politiek begon te denken, kon ik niet anders dan het land van mijn voorvaderen te haten’.

Even verder verhaalt Gauck dat bondskanselier Schmidt in 1977 als eerste president Auschwitz bezocht en toen pas aangaf dat deze plek om stilte vraagt, maar dat er niet over gezwegen mag worden.

En dan waarschuwt Schmidt dat zwijgen kan leiden tot herhaling van de verschrikkingen.

We zien het wegkijken en stilzwijgen weer - sterker- om ons heen. Wegkijken en verzwijgen verstikt ook de dialoog; het leidt tot een eendimensionale monoloog.

• Tegenstanders van elke vorm van totale regimes kunnen alleszins bondgenoten zijn bij het aanpakken en aanklagen van misdrijven tegen de menselijkheid, evenals bij de verwerking daarvan. Zo gebeurde dat zichtbaar bij ons tijdens de februaristaking van 1941. Opstaan tegen ongelijkwaardigheid en superioriteitsdenken. Dat was toen en is anno 2020 nog steeds actueel.
• Laten wij ons samen thuisvoelen in samenlevingen en in tijden waarin een voortdurende inspanning van ons gevraagd wordt om de juiste conclusies uit het verleden te trekken. Om individuen vrijheid te laten ervaren. En om de menselijke waardigheid vast te houden en ja - als het moet - te redden. Dat is een opgave voor een ieder in haar of zijn denken en doen.
• Strijden voor humaniteit en vrijheid. Strijden in dialoog. Tolerant strijden, strijden om een samenleving te willen zijn met gemeenschapszin die alle kleuren van de regenboog in zich heeft. Niet wegkijken, maar erbij zijn. Meedoen en geholpen worden.
• Geef vorm aan het positieve ideaal om discriminatie, haat, geweld en agressie te bestrijden. Laten we het strijdbaar burgerschap noemen.
• Neem onze jongeren mee in het verleden en biedt hen een toekomst van vrijheid met elkaar. Maak van je hart geen moordkuil. Je hart zit altijd goed. En dat kan, zeker in Enkhuizen.

Ik dank u, goed dat u er bij was.